सहकारीको प्रादुभाव काभ्रे जिल्लाबाट भएको दावी

बनेपा÷ नेपाली सहकारी अभियानको प्रदुभाव काभ्रेको बनेपाबाट भएको दावि गरिएको छ । वि.स २०० सालमा स्थापना ल्याण्ड मोटगेज बैंक तथा को–अपरेटिभ सोसाइटी नै नेपालको पहिलो सहकारी भएको दाबी गरिएको हो ।
काभ्रेको बिन्धवासिनी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले ६८ औं राष्ट्रिय सहकारी दिवसको अवसरमा बनेपामा आयोजित “नेपालमा सहकारीको प्रादुर्भाव र काभ्रेपलाञ्चोक जिल्ला” विषयक अन्तरक्रियामा नेपालमा सहकारी अभियानको प्रादुभाव बनेपाबाट नै भएको दावि गरेका हुन । सहकारी संस्था बचत रकम दुरुपयोग सम्बन्धमा गठित संसदीय छानविन विशेष समितिको प्रतिवेदनमा नेपालको पहिलो सहकारी संस्था बनेपामा स्थापना भएको उल्लेख गरिएको छ । प्रतिवेदनका अनुसार । वि.स २००० सालमा नै बनेपाका समाजसेवी एवं प्रतिष्ठित व्यक्ति स्व. राजदास बादे श्रेष्ठको अगुवाईमा मेजर जनलर विजय शम्सेर जबरा र भिम बहादुर पाण्डेको सहयोगमा पूर्व १ नम्बर काभ्रेका कृषकहरुको जमीन साहुको बन्धकीबाट निखनी उनीहरुको अवस्था सुधार ल्याउन र कृषि उत्पादनमा वृद्धि गर्न बनेपामा ‘ल्याण्ड मोटगेज बैंक तथा को–अपरेटिभ सोसाइटी’ स्थापना भएको उल्लेख छ । संसदीय छानविन विशेष समितिको प्रतिवेदनले बनेपाबाट नै नेपालको सहकारी प्रादुभाव भएको कुरालाई प्रष्ट्याएसंगैे सहकारी अभियान र सहकारी अभियान्ताहरु मा चासो र खोजीको बिषय बन्न पुगेको छ ।
मर्यादित सहकारी र समुन्नत समाज भन्ने मुल नारा सहित बनेपामा नेपालमा सहकारीको प्रादुर्भाव र काभ्रेपलाञ्चोक जिल्ला बिषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व कार्यकारी निर्देशक तथा बिन्धवासिनी साकोसका संचालक केशव थापाले सहकारी इतिहास बारे कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नु भएको कार्यपत्रमा सहकारी अभियान्ता तथा पत्रकारहरुले टिप्पणी गर्नु भएको थियो । विभिन्न समयमा प्रकाशन भएका पुस्तक, सरकारी कागजात, स्थानीय जानकार र कतिपय सहकारी अभियन्ताले नेपालमा पहिलो पटक सहकारी संस्था बनेपामा नै स्थापना भएको पुष्टी गर्दै बिन्धवासिनी साकोसका संचालक केशव थापाले कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नु भएको हो ।
बागमती प्रदेश सदस्य कन्चनचन्द्र बादेले बनेपामा स्थापित सो सहकारी पहिलो हो भनेर पुष्टी गर्न सक्ने आधार निर्माण भएको र संसदीय छानविन समितिले प्रतिवेदनमा समावेश गरेको र सरकारले अपनत्व समेत लिएकाले काभ्रेको बनेपाबाट नै सहकारीको प्रादुभाव भएको बताउनु भयो । बनेपा नगरपालिका प्रमुख शान्तिरत्न शाक्यले विगतमा तथ्य र प्रमाण पर्याप्त नरहेकाले बनेपामा पहिलो सहकारी संस्था स्थापना भएको भन्न गाह्रो भएको भन्दै संसदीय छानविन समितिको प्रतिवेदनमा यो कुरा आएकाले थप प्रमाण भएकाले आगमी बर्षदेखी भाद्र १ गते सहकारी दिवस मनाउनु पर्ने बताउनु भयो ।
सहकारी छाता संगठनका प्रतिनिधि, स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि, सहकारी अभियान्ता, जिल्ला स्थीत सहकारी संस्थाका प्रतिनिधि, पत्रकार लगायत सहभागितामा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा बागमती प्रोस्कूनका अध्यक्ष उद्धव सापकोटा, विन्धबासिनी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका अध्यक्ष शान्तकुमार श्रेष्ठ, उपाध्यक्ष रामहरी शर्मा तिमल्सिना प्रमुख कार्यकारी अधिकृत के.बि लामा लगायतले नेपालमा सहकारीको प्रादुभाव बनेपाबाट भएको भन्ने धारणा सहित ऐतिहासिक तथ्य पुष्टि गर्न सबैपक्षले पहल गर्नु बताउनु भयो ।
सहकारी अभियान्ताहरुको ऐक्यवद्धता
बनेपामा पहिलो सहकारी संस्था स्थापना भएको भन्ने विषयलाई संस्थागत गर्न अभियानको तर्फबाट ऐक्यवद्धता रहने छ ।
चन्द्र प्रसाद ढकाल, अध्यक्ष
नेपाल केन्द्रीय बचत तथा ऋण सहकारी संघ (नेफ्स्कून)

२००० सालबाट नै सहकारी शुरू भएको भन्ने तथ्य जुटेको र संसदीय छानबिन समितिको प्रतिवेदनमा समेत समावेश भइ सरकारले अपनत्व ग्रहण गरेकाले यसलाई गहन छलफलमा लैजानुपर्ने छ ।
सुमन नेपाल, संचालक
राष्ट्रिय सहकारी महासंघ

जिल्ला सहकारी संघको अध्यक्ष भएर आएपछि यो विषयलाई प्रमुख मुद्दाको रुपमा उठान गरेको बताए । यसका लागि संघले कार्यदल गठन गरेको र काभ्रे जिल्लाको इतिहास उजागर गर्नेमा प्रतिवद्ध छु ।
अमन पोटे श्रेष्ठ, अध्यक्ष
जिल्ला सहकारी संघ काभ्रे